Chất tạo ngọt tổng hợp (hay còn gọi là chất tạo ngọt nhân tạo, đường hóa học) là chất không có trong tự nhiên, chủ yếu được tổng hợp từ các chất hữu cơ, vô cơ trong nhà máy, thường có vị ngọt rất cao so với đường kính saccharose (đường tự nhiên khai thác từ mía, củ cải đường) không chuyển hóa được, do đó không có giá trị dinh dưỡng; thường có mục đích sử dụng là tạo vị ngọt trong điều trị cho những người bệnh thừa cân hay tiểu đường.
Ngày nay, chất tạo ngọt nhân tạo là lựa chọn phổ biến thay thế đường tự nhiên do chúng không làm tăng lượng calo trong chế độ ăn uống. Vì thế, loại đường hóa học này được sử dụng rộng rãi trong các loại thực phẩm chế biến như nước giải khát, đồ uống có đường, đồ nướng, kẹo, bánh ngọt, đồ hộp, mứt, thạch và chế phẩm từ sữa.
Mặc dù đường hóa học cũng có một số lợi ích nhất định như không gây sâu rang, kiểm soát cân nặng tốt do không có calo, không làm tăng lượng đường trong máu như đường ăn thông thường do không phải là carbohydrate. Tuy nhiên, chất tạo ngọt này cũng có không ít những ảnh hưởng khi lạm dụng, hoặc sử dụng những hợp chất tạo ngọt không nằm trong danh sách được phép phê duyệt sử dụng của Cục An toàn thực phẩm.
Tại Mỹ, cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã phê duyệt 6 loại chất ngọt nhân tạo (saccharin, acesulfam K, aspartame, sucraloza, advantame, neotame) và 2 loại chất tạo ngọt tự nhiên (steviol glycosides, SGFE) để sử dụng trong thực phẩm. Những loại được phép sử dụng trong chế biến thực phẩm với giới hạn tối đa và có quy định rõ ràng. Aspartame có mặt trong hơn 6.000 loại thực phẩm trên toàn thế giới và khoảng 5.500 tấn được tiêu thụ mỗi năm chỉ riêng tại Mỹ.
Tuy nhiên trên thị trường hiện nay vẫn đang tồn tại rất nhiều những chất tạo ngọt có gốc hóa học là sodium cyclamate. Chất này không nằm trong danh mục các loại phụ gia thực phẩm vì loại đường hóa học này có thể gây ra ung thư gan, ung thư phổi, dị dạng bào thai, ảnh hưởng đến các yếu tố di truyền… Các chất chuyển hóa của cyclamate như mono và di-cyclohexylamin còn độc hại hơn cả cyclamate, đã được chứng minh là gây ung thư cho chuột.
Ở trẻ em đường hóa học có thể cản trở khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng khiến trẻ chậm lớn, biếng ăn. Sử dụng nhiều đường hóa học sẽ kìm hãm sự phát triển của trẻ, sinh ra nhiều bệnh tật hoặc suy dinh dưỡng, thậm chí có thể ảnh hưởng tới chức năng thận…
Một số chất tạo ngọt có thể tác động não bộ làm thay đổi nhận thức vị giác và mất cân bằng trong sản xuất nội tiết tố; giảm khả năng kiểm soát mức tiêu thụ năng lượng, càng làm gia tăng rối loạn chuyển hoá; góp phần tăng nguy cơ vào bệnh tiểu đường mãn tính và bệnh tim mạch.
Như vậy, để đảm bảo sức khỏe bản thân và gia đình, người tiêu dùng cần lưu ý để tránh tiêu thụ nhiều đường hóa học trong chế độ ăn uống hàng ngày và lựa chọn sử dụng những cách thay thế lành mạnh hơn
Hạn chế ăn nhiều các loại kẹo và bánh ngọt chứa hàm lượng đường hóa học cao.
Lựa chọn thực phẩm dinh dưỡng có chứa đường tự nhiên như trong các loại hoa quả và ngũ cốc nguyên hạt cho các bữa ăn chính để đảm bảo lượng đường cần thiết hàng ngày cho cơ thể.
Nên hạn chế tiêu thụ nhiều loại nước uống có gas và thay thế bằng nước lọc, nước khoáng
Không nên sử dụng nhiều loại thực phẩm đóng hộp, có sẵn. Bởi vì những thực phẩm này thường chứa nhiều đường hoá học và hàm lượng muối cao.
Cắt giảm lượng đường trong nấu ăn bằng cách thực hiện những công thức chế biến món ăn ít sử dụng đường.
Hiện nay, tại Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Bình Thuận, với đội ngũ nhân sự có trình độ có nhiều kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại đã triển khai thử nghiệm các thành phần đường hóa học trong thực phẩm, nước uống… cùng với nhiều chỉ tiêu thử nghiệm khác trên các nền mẫu khác nhau. Các tổ chức, cá nhân có nhu cầu thử nghiệm vui lòng liên hệ với Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Bình Thuận để được tư vấn và hướng dẫn.
Mọi chi tiết vui lòng liên hệ:
Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Bình Thuận
Địa chỉ: Khu dân cư Bắc Xuân An – P. Xuân An – TP. Phan Thiết – Bình Thuận
Điện thoại: 0252 3822390 – 0908 700379
Website: tdcbinhthuan.vn
Email: trungtamtdc.binhthuan@gmail.com
Nguyễn Hạnh